"Halal" və "haram" dini terminlərdir. Yeyilib içilməsi istifadə olunması qadağan olunmayan şeyə halal, yeyilib içilməsi və yerinə yetirilməsi qadağan olunan şeyə isə haram deyilir. Haram olan, yəni qadağan olunan şeylərin sayı məhduddur. Qadağan olunanların xaricindəkilər isə halaldır. Başqa sözlə bir şeyin qadağan olunduğunu bildirilməyibsə, o şey halaldır.
ALLAH-Təala yaxşı, təmiz və insan sağlamlığına faydalı olan şeyləri halal, pis,kirli və zərərli şeyləri isə haram buyurmuşdur.
Qurani-Kərimdə belə buyurulmuşdur:
"Özləri üçün nəyin halal buyurulduğunu (qılındığını) səndən soruşurlar; de ki, bütün yaxşı və təmiz şeylər sizə halal buyurulmuşdur." (Maidə surəsi, ayə 14)
ALLAH-Təalanın öz qullarına sonsuz mərhəməti vardır. Onların ömürlərini sağlam olaraq sürmələrini və özlərini narahat edəcək olan hər şeydən uzaq olmalarını istəyər. Bunun üçün, onlara zərərli bir şeyi əmr etməyəcəyi kimi, faydalı bir şeyi də qadağan etməz. O nəyi əmr etmişsə bizə xeyri olduğu üçün əmr rtmış, nəyi qadağan etmişsə bizə zərəri olduğu üşün qadağan etmışdır.
Bunu bu şəkildə bilmək və beləcə inanmaq imanlı olmağın xüsusiyyətlərindən biridir.
ALLAHın halal buyurduğu şeylərə haram demək, haram olaraq bildirdiklərini də halal qəbul etmək böyük günahdır, hətta kafirlikdir.
Qurani-Kərimdə belə buyurulmuşdur:
"Ey iman gətirənlər! ALLAHın sizə halal buyurduğu pak nemətləri (özünüzə) haram etməyin və həddi də aşmayın. Doğrudan ALLAH həddi aşanları sevməz!" (Maidə surəsi, ayə: 87 )
"Dillərinizin yalan ifadələri ilə: "bu halaldır,bu haramdır" deməyin; əks təqdirdə ALLAHa iftira atmış olarsınız. Şübhəsiz ki ALLAHa yalan uyduranlar əsla qurtula bilməzlər." (Nahl surəsi, ayə: 116)
ALLAHın haram buyurduğu şyə halal demək də o qədər günahdır. Çünki ALLAH-Təala heç kimə halal və haram qılma səlahiyyəti verməmişdir.
Qurani-Kərimdə belə buyurulmuşdur:
"De ki: ALLAHın öz qulları üşün çıxardığı (yaratdığı) bəzəyi və gözəl ruziləri kum haram buyurdu? De ki; onlar dünyadakı həyatında inananlardandır. Qiyamət günü isə yalnız möminlərindir. Başa düşə bilənlər üçün ayələri belə izah edirik." (Araf surəsi, ayə: 32)
"De ki: ALLAHın sizə verdiyi ruzinin bir qismini halal, bir qismini də haram qıldığınızı görmürsünüzmü? De ki: ALLAHmı sizə izin verdi ,yoxsa ALLAHa iftiramı atırsınız?" (Yunus surəsi, ayə 59)
Məhz bu ayələr bizə xəbərdarlıq edir. ALLAHın qoyduğu sərhəddi aşmamağımızı, halal dediyini halal,haram dediyini də haram qəbul etməyimizi nəsihət edir.
Haramdan çəkinməyən, halalla harama fərq qoymayan insanın duasını ALLAH qəbul etməz. Haram qazancla edilən yaxşılığın savabı da olmaz.
Peyğəmbərimiz belə buyurur:
"Ey insanlar, ALLAH təmizdir,yalnız təmizi (halal olanı) qəbul edər. ALLAH peyğəmbərlərə əmr atdiyini möminlərədə əmr etmişdir (belə buyurmuşdur)"
"Ey peyğəmbərlər, halal olan şeyləri yeyin və yaxşı iılər görün. Şübhəsiz ki mən sizin etdiklərinizi bilirəm (Möminun surəsi, ayə: 51) "Ey möminlər ruzi deyə verdiyimizin halal və təmiz olanları yeyin"(Bəqərə surəsi, ayə:172)
ALLAH-Təala yaxşı, təmiz və insan sağlamlığına faydalı olan şeyləri halal, pis,kirli və zərərli şeyləri isə haram buyurmuşdur.
Qurani-Kərimdə belə buyurulmuşdur:
"Özləri üçün nəyin halal buyurulduğunu (qılındığını) səndən soruşurlar; de ki, bütün yaxşı və təmiz şeylər sizə halal buyurulmuşdur." (Maidə surəsi, ayə 14)
ALLAH-Təalanın öz qullarına sonsuz mərhəməti vardır. Onların ömürlərini sağlam olaraq sürmələrini və özlərini narahat edəcək olan hər şeydən uzaq olmalarını istəyər. Bunun üçün, onlara zərərli bir şeyi əmr etməyəcəyi kimi, faydalı bir şeyi də qadağan etməz. O nəyi əmr etmişsə bizə xeyri olduğu üçün əmr rtmış, nəyi qadağan etmişsə bizə zərəri olduğu üşün qadağan etmışdır.
Bunu bu şəkildə bilmək və beləcə inanmaq imanlı olmağın xüsusiyyətlərindən biridir.
ALLAHın halal buyurduğu şeylərə haram demək, haram olaraq bildirdiklərini də halal qəbul etmək böyük günahdır, hətta kafirlikdir.
Qurani-Kərimdə belə buyurulmuşdur:
"Ey iman gətirənlər! ALLAHın sizə halal buyurduğu pak nemətləri (özünüzə) haram etməyin və həddi də aşmayın. Doğrudan ALLAH həddi aşanları sevməz!" (Maidə surəsi, ayə: 87 )
"Dillərinizin yalan ifadələri ilə: "bu halaldır,bu haramdır" deməyin; əks təqdirdə ALLAHa iftira atmış olarsınız. Şübhəsiz ki ALLAHa yalan uyduranlar əsla qurtula bilməzlər." (Nahl surəsi, ayə: 116)
ALLAHın haram buyurduğu şyə halal demək də o qədər günahdır. Çünki ALLAH-Təala heç kimə halal və haram qılma səlahiyyəti verməmişdir.
Qurani-Kərimdə belə buyurulmuşdur:
"De ki: ALLAHın öz qulları üşün çıxardığı (yaratdığı) bəzəyi və gözəl ruziləri kum haram buyurdu? De ki; onlar dünyadakı həyatında inananlardandır. Qiyamət günü isə yalnız möminlərindir. Başa düşə bilənlər üçün ayələri belə izah edirik." (Araf surəsi, ayə: 32)
"De ki: ALLAHın sizə verdiyi ruzinin bir qismini halal, bir qismini də haram qıldığınızı görmürsünüzmü? De ki: ALLAHmı sizə izin verdi ,yoxsa ALLAHa iftiramı atırsınız?" (Yunus surəsi, ayə 59)
Məhz bu ayələr bizə xəbərdarlıq edir. ALLAHın qoyduğu sərhəddi aşmamağımızı, halal dediyini halal,haram dediyini də haram qəbul etməyimizi nəsihət edir.
Haramdan çəkinməyən, halalla harama fərq qoymayan insanın duasını ALLAH qəbul etməz. Haram qazancla edilən yaxşılığın savabı da olmaz.
Peyğəmbərimiz belə buyurur:
"Ey insanlar, ALLAH təmizdir,yalnız təmizi (halal olanı) qəbul edər. ALLAH peyğəmbərlərə əmr atdiyini möminlərədə əmr etmişdir (belə buyurmuşdur)"
"Ey peyğəmbərlər, halal olan şeyləri yeyin və yaxşı iılər görün. Şübhəsiz ki mən sizin etdiklərinizi bilirəm (Möminun surəsi, ayə: 51) "Ey möminlər ruzi deyə verdiyimizin halal və təmiz olanları yeyin"(Bəqərə surəsi, ayə:172)
